Program ochrony oryksa szablorogiego
Opis
Nazwa gatunku: ORYKS SZABLOROGI
Nazwa naukowa: Oryx dammah
Kraj: Tunezja
Strona projektu: www.marwell.org.uk/conservation
Oryksy szablorogie (Oryx dammah) opisano po raz pierwszy 190 lat temu, w 1826 r., w 2000 r. zostały sklasyfikowane jako gatunek wymarły w naturze (kategoria EW wg IUCN). Ostatniego, dziko żyjącego oryksa szablorogiego zabito dla trofeum, w postaci rogów…
Nim Europejczycy podbili Afrykę, oryks szablorogi był gatunkiem powszechnie występującym na terenach półpustynnych i pustynnych Północnej Afryki. Przez wieki były elementem środowiska, które rdzennym mieszkańcom umożliwiało przetrwanie. Wykorzystywali je jednak w ograniczonym stopniu, dzięki czemu populacja oryksów utrzymywała się na stałym poziomie. Dopiero moda na polowania dla trofeów przyniosła zgubę tym antylopom. Jedną z cech charakterystycznych oryksów są długie na ok. 1,2 m, szablasto wygięte rogi, które stały się obiektem pożądania myśliwych głównie z Europy i Ameryki.


Jednak poza rogami, oryks ma o wiele więcej atutów, w które wyposażyła go natura i które pozwalają mu przetrwać w ekstremalnych wręcz warunkach. Mało kto wie, że jest lepiej przystosowany do środowiska ubogiego w wodę, niż większość gatunków zwierząt, w tym wielbłąd. Wielbłąd obejdzie się bez wody przez około dwa tygodnie, oryks nawet kilka razy dłużej. Zawdzięcza to dwóm cechom przystosowawczym – zdolności kontroli pracy nerek i regulowania temperatury ciała, która może wzrastać nawet do 46 stopni Celsjusza.
Oryks szablorogi jest prawie cały biały z rdzawobrązową szyją i zadem. Osiąga wysokość w kłębie około 1,2 m. Żywi się liśćmi, trawą, sukulentami i częściami roślin.
Żyje w stadach liczących kilkanaście osobników obu płci. Po około ośmiu miesiącach ciąży samica rodzi tylko jedno młode.
Gatunek przetrwał dzięki prywatnym hodowlom szejków arabskich i ogrodom zoologicznym na całym świecie. Od niemal 20 lat trwa walka o uratowanie tego gatunku. W Afryce prowadzona jest reintrodukcja. Oryks został wypuszczony na czterech, ogrodzonych obszarach chronionych w Tunezji i jednym w Senegalu. Realizowany jest też ambitny projekt przywrócenia gatunku do Ouadi-Rimé-Ouadi Rezerwat Achim Faunal w Czadzie prowadzony przez Sahara Conservation Fund, Agencję Ochrony Środowiska – Abu Zabi i rząd Czadu.

Co robimy?
Wspieramy finansowo Marwell Wildlife, organizację charytatywną prowadzoną przy Zoo Marwell w Wielkiej Brytanii, która prowadzi program hodowlany oryksów szablorogich w ogrodach zoologicznych i projekt reintrodukcji w Tunezji. Dzięki tym działaniom na obszarach chronionych w Tunezji żyje obecnie około 200 oryksów pochodzących z hodowli w ogrodach zoologicznych.

Pierwsza reintrodukcja oryksów szablorogich miała miejsce w 1985 roku, kiedy to 10 oryksów pochodzących z Zoo Marwell i z ogrodu zoologicznego w Edynburgu zostało wypuszczonych w Parku Narodowym Bou-Hedma. W 1999 i 2007 roku Marwell Wildlife kontynuował reintrodukcję oryksa szablorogiego z ogrodów zoologicznych Europy na kolejnye obszary chronione w Tunezji.
Reintrodukcja jest bardzo kosztownym i złożonym procesem, wymagającym ścisłej współpracy wielu organizacji, konieczna jest duża wiedza i globalna współpraca.
Od pierwszego wypuszczenia oryksów w Parku Narodowym Bou Hedma w 1985 roku, Marwell Wildlife współpracuje z tunezyjskim Direction Générale des Forêts (DGF) w celu przywrócenia antylopy i ich pustynnego ekosystemu w Tunezji.
Obecnie ich działalność skupia się na monitorowaniu i zarządzaniu tunezyjską metapopulacją oryksa szablorogiego. Prowadzone są badania mające na celu znalezienie rozwiązań zapewniających żywotnością populacji i utrzymanie siedliska. Obejmują one monitoring stanu zdrowia zwierząt, liczebność i aktywność populacji, badania genetyczne, badania ekologiczne środowiska ich życia.
